Her "Bebek" doğduğunda bir "Anne" doğar.

Bu Blogda Ara

Beylikdüzü Mekanları

Işığını Takip Edenler

Beylikdüzü Anaokulu

Bumerang - Yazarkafe

Aralık 16, 2011

Çocuklarda duyu eğitimi



Yeni doğan bir bebek duyu sistemlerini kullanarak, çevreyi tanımaya dış dünyaya uyum sağlamaya çalışmaktadır. Önceleri nesneleri ağzına alarak, onları bu yolla ayırt etmeye çalışır. El ve kasları geliştikçe, dokunma duyusunu kullanarak çevreyi araştırır. Bu sebeple; duyuların uyarılması ve tüm duyuların bir arada eşgüdüm içinde kullanılmasının sağlanması, çocuğun tüm düzeylerdeki eğitiminde önemli katkılar sağlayacaktır. Bu bakımdan, küçük
yaşlardan başlayarak, bebeklerin duyularını uyarmak amacı ile bazı düzenlemeler yapılmalıdır.

Kültürümüz gereği, yaygın olarak kullanılan bebek eldivenleri, çocuğun tırnaklarının kendisine zarar vermemesi için uzun süre kullanılmaktadır. Ancak, el en önemli dokunma organı olduğu için ne kadar önce uyarıcıyla karşılaşırsa, bebeğin çevresini tanıması ve öğrenmesi o kadar hızlı olacaktır. Bu sebeple ilk 15 gün sonunda bebeklerin tırnakları
kesilerek, eldivenlerinin çıkartılması gerekir. Bebeklerin duyularını uyarmak için öncelikle
farklı duyulara yönelik malzemelerin hazırlanması ile işe başlanmalıdır.

Dokunma Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar
Dokunma Sepeti
Her bebek için bir dokunma sepeti hazırlanmalıdır. Küçük bir sepet içerisine,
bebeklere farklı dokunma duyusu verebilecek malzemeler konulmalıdır. Bunlar: Sünger,
fırça, pamuk, top vb. olabilir. Hazırlanan sepetteki malzemeleri, bebeğin vücudunun farklı
bölgelerine (ayak tabanına, bacaklarına, gövdesine vb.) dokundurarak uyarılması
sağlanmalıdır. Bu oyun bebeğe giyinme, soyunma sırasında ya da alt değiştirme sırasında da
uygulanabilir. Annelere de banyo sırasında, bu oyunu oynaması önerilebilir. Bu oyunu bir
süre oynadıktan sonra, dokunma sepetindeki malzemeler zaman zaman değiştirilmelidir.
Dokunma Mobili
Bebeğe farklı dokunma duyuları verebilecek malzemelerden (sert, yumuşak vb.) oluşan, mobil hazırlanmalı ve çocuğun yatağına asılmalıdır. Malzemeler sık sık değiştirilmelidir. Bebeğe değişik özellikte kumaşlarla (düz, tüylü vb.) kaplanmış dokunma topları hazırlanabileceği gibi sert ve yumuşak malzemelerden; süngerden, plastikten yapılmış
düz, girintili, çıkıntılı toplar alınabilir. Bebeğe bu topları vererek oynaması sağlanabileceği
gibi, bebekle karşılıklı top oyunları da oynanabilir ve toplar hakkında konuşulabilir.

Dokunma Yastıkları
Bebeğin üzerine oturabileceği ya da yatabileceği büyüklükte, farklı kumaşlardan (peluş, yünlü, koton vb.) yastıklar yapılabileceği gibi, aynı kumaştan içleri farklı malzemelerle doldurulabilecek (kum, köpük parçaları, kırpık süngerler, kuş tüyü, fasulyeler vb.) dokunma yastıkları hazırlanabilir. Bebeğin bu yastıklara, elleri ile dokunması sağlanabileceği gibi üzerine oturarak ya da yatarak, vücudunun değişik bölgeleri ile farklı duyuları algılanması da sağlanabilir. Benzer şekilde, çocuğun eline alabileceği büyüklükte küçük dokunma yastıkları da yapılabilir.

Dokunma Kartları
İki yaşından büyük çocuklar için kare şeklinde kartlar hazırlanabilir. Kartlar çeşitli malzemelerle kaplanır. Örneğin; Pelüş, zımpara kâğıdı, sünger, pamuk, farklı kumaşlar vb.
Çocuktan benzer olanları eşleştirmesi istenebilir.
Dokunma Torbası
İki yaşından büyük çocuklar için bir torbanın içine çocuğun tanıdığı nesneler konulabilir (top, bebek, araba vb.). Torbanın içinden aldığı bir nesneyi, dokunarak tanıması ve ismini söylemesi istenebilir. Konuşması yeterli olmayan çocuklar, o nesnenin eşini torbanın dışından gösterebilir. Çocuğun yaşı büyüdükçe, birbirine daha çok benzeyen nesneler ayırt ettirilir. Örnek: Kabuklu ceviz, kabuklu fındık, kabuklu kestane, kabuklu palamut vb.

İşitme Duyusuna YönelikMalzeme ve Oyunlar
Sesli Bileklikler
Örgüden yapılmış bileklikler üzerine küçük ziller tutturulur. Bebeğin uyanık olduğu bir zamanda, el ve ayak bileklerini sallayarak nasıl ses çıkarılacağı gösterilir.

Sesli Mobiller
Farklı ses çıkaran malzemelerden hazırlanılan (küçük çıngırak ve ziller) mobil, çocuğun yatağının başına asılır ve nasıl ses çıkaracağı gösterilir. Bebeğin ilgisi azaldığında, malzemeler değiştirilir. Ses çıkaran malzemeleri kalın bir lastiğe tutturarak, aynı şekilde sesli lastik bantlar hazırlanabilir. Bu bantlar, bebeğin ayakları ile tekmeleyerek ses çıkarabileceği şekilde yatağına tutturulur.

Sesli Yastıklar
Hazırlanılan küçük kare yastıklara, farklı sesler çıkaran malzemeler tutturulur. Bebeğin oyun köşesine konulan yastıklarla ses çıkarılarak nasıl oynayacağı gösterilir.

Sesli Toplar
İçinde zil olan sesli toplar satın alınabileceği gibi kumaştan dikilecek topun içine farklı sesler çıkartan ziller koyarak da hazırlanabilir. Sesli top sepeti bebeğe verilerek, toplarla nasıl oynayacağı gösterilir ve birlikte oynanır.

Ses Kutuları
Kola kutularından ikisine pirinç, ikisine mercimek, ikisine fasulye, ikisine kum gibi farklı ses çıkaran malzemeler doldurulur. Üzeri kağıt, kumaş ya da iple kaplanır. Ses kutularını 1-2 yaş arasındaki çocuklara vererek, seslerin farkında olmaları sağlanabileceği gibi; 2,5 yaşından sonra az sayıda kutudan başlayarak, çocuklardan aynı sesi çıkaran kutuları eşleştirmesi istenebilir.

Koku Alma Duyusuna YönelikMalzeme ve Oyunlar
Koku Kutuları
Plastik kapaklı şişelerin kapağı, kalın bir iğne ile koku çıkacak kadar delinerek içine
farklı kokusu olan malzemeler doldurulur. Çocuğa koklatarak, değişik kokuların farkına
varması sağlanabilir. Ayrıca 3 yaşından sonra kokusu benzer ve farklı olanları ayırmaları
istenebilir.

Koku Malzemeleri Sepeti
Farklı kokusu olan malzemelerden oluşan bir sepet hazırlanır. Çocuklara koklatarak,
kokular hakkında konuşulur ve kokuların nasıl olduğu hakkında açıklama yapmaları istenir.

Tat Alma Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar
Ekşi, tatlı, tuzlu gibi farklı tatlardaki yiyecekler çocuklara tattırılarak, tadının nasıl olduğu ve o yiyeceğin ne olduğu hakkında konuşulur.

Görme Duyusuna YönelikMalzeme ve Oyunlar
Görsel Mobiller
Bebekler için farklı renk ve şekillerde nesnelerden oluşan mobiller hazırlanır ve zaman zaman değiştirilir.

Renk ve Şekil Kartları
Çocuklara aynı renkte, farklı şekillerde olan nesneler ve farklı renklerde, aynı
şekillerden oluşan nesne resimleri ya da benzer-farklı şekillerden oluşan resimli kartlar
hazırlanır. Bu kartlar benzer ve farklı ayrımları için kullanılabilir.


0-36 Çocuğuna Uygun Duyu Eğitimine Yönelik Etlinlik Örnekleri
1: 4. aydan başlayarak sesli yastıklar yapılabilir. 25*25 ebatlarında iki tane yastık dikilir.
İçine pamuk veya kırpıntılar doldurulur. Yastıkların üzerine beş adet zil dikilir. Ziller
dikilirken rahat hareket edecek şekilde serbest kalmasına dikkat edilmelidir. Çocuğun
yatağının ayak ucuna konur ve tekmeleyerek ses çıkarması sağlanır.

2:Bebek 1-4 aylık olunca sesli toplar yapılabilir. Kumaştan 10 cm. çapında, iki yuvarlak
ve bu yuvarlakların çevresini saracak uzunlukta, 3 cm kalınlığında iki şerit kesilir. İki
yuvarlağın arasına şerit gelecek şekilde dikilir. Yalnız iki ucu açık şekilde bırakılır. Dikerek
top hâline getirilen kumaşın içine üç tane zil konur. Eğer zil bulunamazsa top şeklindeki
bezin içine girebilecek büyüklükte kutu temin edilir. Kutunun içine 8-10 tane fasulye,
mercimek, pirinç konur (kutu sallandığında ses çıkartmalıdır). Daha sonra kutu, topun açık
yerinden içine yerleştirilir. Biraz sünger parçaları ile topun içi doldurulur ve açık olan yer
dikilir. Dikim sonrası sesli bir oyuncak yapılmış olur.
3:Dokunma yastıkları yapmak için 10*10 cm boyutlarında kumaştan beş adet yastık
dikilir. Kumaşın içine kum, pirinç, pamuk,fasulye,fındık vb. malzemelerle
doldurulur.İstenirse poşet içerisine su da koyulabilir. Bebek hazırlanmış olan yastıklara
dokunur ve bu farklılıkları hissetmesi sağlanır.
4:El ve ayak bileklerine, bu uzantılarını fark etmesi amacıyla sesli bilezikler
takılmalıdır. Bileklik yapmak için 1-1,5 cm genişliğinde, yumuşak lastik bebeğin bileğine
geçebilecek şekilde kesilir. İki uç birleştirilerek bilezik haline getirilir. Bu lastik bileziğin
üzerine kuş zilleri dikilir. Bebek sakin ve huzurlu olduğu zamanlarda el veya ayak bileğine
bu bileklikler takılır. Bu şekilde bebeğin el, kol, ayak ve bacaklarını fark etmesi sağlanır.

5: 20 cm küp kadar bir kutu ilgi çekici şekilde kaplanır. Her bir yüzüne kare, üçgen, daire
şekillerinden biri oyularak çıkartılır. İçinden çıkan parçalar da çocuğun yerleştirmesi için
kullanılır. Kübün alt yüzü açık bırakılır.

6:“Cee oyunu “ gibi oyunlar göz kontağı, baş ve vücut hareketleri, gülümseme ve kaşları
kaldırma gibi yüz ifadesi, abartılı sesler, vurgu değişiklikleri ve jestlerin serbest kullanımını
içerir. Tüm bunlar genellikle bebek oyunlarının doğal bir parçasıdır. Çocuk göz kontağı
kurduğunda oyun bırakılır. Göz kontağı tekrar kurulduğunda, oyun yeniden başlatılır.
Yetişkin, çocuğun adını söyleyerek veya başını çevirerek dikkatini tekrar yoğunlaştırmasını
sağlayabilir fakat çocuk hiç tepki göstermezse tekrar denemeden önce onu birkaç dakika
serbest bırakabilir.

7:Çıngıraklar, ağlayan bebekler, ses çıkaran hayvanlar, müzik aletleri, çalar saatler,
müzik kutuları, kapı zilleri, içinde ziller olan toplar, radyoların ses düğmeleri, cd’ler ve
televizyon gibi oyuncak ve aletlerin hepsi, çocuğun yaptığı bir hareketin sonucu olarak bir
ses çıkartırlar. Dudaklar, yanaklar, ayaklar ve ellerle de sesler çıkarmaya sebep ve sonucun
kavranmasına yardım edebilir.
8:Görsel etkiler yapan oyuncaklar oynanabilir. Bu oyuncaklar arasında; yanıp sönen
renkli fenerler, slayt makineleri, büyük zarlar, üstünde farklı renkler veya resimler olan
küpler, televizyonlar, topaçlar, mobiller, resim yapma ve boyama malzemeleri, yüz makyajı,patates baskısı (ve diğer baskı çeşitleri), diş macunu ve diğer tüpler; sıkma sabun köpüğü yapma; dürbünden, büyüteçten bakma sayılabilir.


Hiç yorum yok :

Yorum Gönder

Fikrinizi paylaşın