Gebelik döneminde artan vücut ihtiyaçlarına göre beslenme tablosunun yeniden düzenlenmesi gerekir. Bebeğin anne karnındaki gelişimi hem zihinsel olarak hem de fiziksel olarak sağlıklı ilerlemek zorundadır. Bu sebeple anne adayı gebelik öncesindeki bazı beslenme alışkanlıklarından vazgeçerken, beslenme listesine bebeğin gelişimini destekleyecek gıdalar eklemeyi unutmamalıdır.
Beslenme konusundan önce sigara, kahve ve alkol kullanımı konusunda mutlaka kısıtlamaya gidilmiş olmalıdır. Kafein, nikotin ve alkol bebeğin gelişimini engelleyebileceğinden anne adayı gebelik planlanmaya başlandığı dönemde kesememiş olsa dahi, gebeliği öğrendikten sonra kesinlikle bu maddelerden uzak durmalıdır. Tavsiye edilen hem anne hem baba için, bebek sahibi olmayı düşünmeye başladıkları an bu maddelerden uzak durmaları ve gebelik oluşuncaya kadar geçecek sürede hem annenin hem babanın vücudunun arınmış durumda olmasıdır.
Yetersiz ve dengesiz beslenmeye eşlik eden bazı diğer faktörlerle birlikte, bebekte düşük doğum ağırlığı, prematüre doğumlar, bedensel ve zihinsel gerilikler, ölü doğumlar görülebilir. Adölesan gebeler (18 yaş altı), 35 yaş üstü gebeler, çoğul gebelikler ya da sık doğumlar etkilemekle birlikte, yetersiz beslenme anne karnındaki bebek için riskli bir durumdur.
Gebe Beslenmesi Nasıl Olmalıdır
- Gebenin kendi ihtiyacı karşılanmış olmalı
- Vücut depoları dengede tutulmalı
- Anne karnındaki bebeğin gelişimi desteklenmeli
- Emzirmeye hazırlık için yeterli besin ve enerji öğesi kalmış olmalı
Gebelikte Yetersiz Beslenmenin Yol Açabileceği Sorunlar;
- Anemi:
Gebelik süresince artan kan basıncı nedeniyle annenin kanındaki hemoglobin miktarı azalır. Hemoglobin yapımı için demir elzem bir mineraldir. Gebelikte hemoglobin bebeğe plesenta yolu ile oksijen taşımaktadır. Sağlıklı bir gebede hemoglobin miktarı 11-12 g/dl. olmalıdır.
Besinlerden demir emilimi beslenme düzeni değiştirilmediği sürece bir gebe için yeterli gelmeyebilir. Bu nedenle gebe diyeti demir açısından zengin tutulmakla birlikte vücutta yeterli kaynak yoksa ilaç yolu ile desteklenmelidir.
Vücutta demir miktarını koruyabilmek için;
- Demir ilacı alıyorsanız aç karnına ve C vitamini oranı yüksek taze sıkılmış meyve suyu ile alabilirsiniz.
- Her öğününüzde C vitamini açısından zengin gıdaları sofranızda bulundurmalısınız. (C vitamini demir emilimini arttırır.)
- Öğünlerinizi kesinlikle çay ve kahveyle tüketmemelisiniz. Çay ve kahve demir emilimini azaltır.
Ödem:
Gebelikte iyot ve su ihtiyacı artar. Bol su içmeye dikkat edilmeli, tuz miktarı azaltılırken kullanılan tuzun iyotlu tuz olması gerekir. İyot eksikliği gebelikte düşüğe, ölü doğuma ya da bebekte zeka geriliğine neden olabilmektedir. Ödem hemen her gebenin karşılaşabildiği bir durumdur. Ancak vücuttaki ödem miktarı kontrol altında tutulmalıdır.
Osteomalasia:
Gebelikte kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin yetersiz alınması ve D vitamini eksikliği, annenin kemiklerinden kalsiyum çekilmesine ve kemiklerin yumuşayarak dokusunun bozulmasına neden olur. Gebelik ve emzirme süresinde tüketilecek kalsiyum miktarı hem annenin kemik yapısını koruyacak şekilde hem de bebeğin kemik oluşumu süresindeki ihtiyacını karşılayacak düzeyde olmalıdır.
Kalsiyum ve fosfordan zengin gıdalar menüye eklenirken her gün güneş ışığına maruz kalmaya dikkat edilmelidir.
Yürüyüş yapmak -riskli olmayan gebelikler için- hem egzersiz hem de D vitamininden faydalanabilmek açısından gebelik süresince mutlaka yapılması gereken bir egzersizdir.
Beslenmenizde yapacağınız değişiklikler ile, gebelik sürecinde karşılaşacağınız sorunlarla başa çıkabilirsiniz.
Ostrojen hormonunun yükselmesi ve vücudunuzun buna vereceği tepkiye bağlı olarak yoğun ya da hafif mide bulantılarınız olacaktır. Midenizdeki asit düzeyini düşümek için tahıl gevrekleri, krakerler,kızarmış ekmek tüketebilirsiniz. Midenizin boş kalmasını engellemek için sık ve az yemelisiniz. Kızartmadan ve yağlı besinlerden uzak durmalısınız.
Yine gebelik hormonları ile ilgili olarak bağırsak hareketleriniz yavaşlayabilir ve kabız olabilirsiniz. Kullanılan demir destekleri bu tabloyu daha da ağır bir hale getirebilir. Bunu engellemek için bol lifli gıdalar, bol sebze ve meyve, kepekli ekmek ve tam tahıllı ürünleri beslenmenize eklemeniz gerekir.
Gebelikte diyabet tehlikeli sonuçları olan bir durumdur. Bu nedenle şeker tarama testlerinizi mutlaka yaptırmalı ve gerekliyse diyet yapmalısınız.
Gebelik ve emzirme boyunca şeker tüketimi kısıtlanmalı, bebeğinizin ve kendinizin sağlığı için paketli ve hazır gıdalardan uzak durmalısınız.