Süt çocukluğu çağı, yaşamın ilk yılını kapsar. Bu yıl, diğer yıllara oranla hızlı büyüme ve gelişme yılıdır.
-Sağlıklı bir bebek; doğduğunda yaklaşık 2.5-3.5 kg ağırlığında, 48-52 cm boyundadır.
-İlk 15 günde su kaybı nedeni ile doğum ağırlığının %10’ unu kaybeder.
-6 ayda doğum ağırlığının iki katına 12 ayda üç katına çıkar.
-Boy 0-3 ay içinde ortalama 2-4 cm, 4-12 aylık dönemde ayda 1,5-3 cm uzar .
-Süt dişleri, sağlıklı bebeklerde 5-9 aylarda çıkmaya başlar.
-Bir yaşında çocuğun 6-8 dişi vardır.
-Bebeğin, doğduğunda baş çevresi 34-35 cm’ dir. Bir yaşında 46-47 santimetreye ulaşır.
-Bir yaşında baş ve göğüs çevresi eşitlenir .
Süt çocuğunun bu gelişim özelliklerinin bilinmesi, beslenme ihtiyaçlarının karşılanması için önemlidir.
Bebeğin iyi beslendiğinin göstergesi, standartlara uygun büyüme ve gelişmesidir. O hâlde çocuğun sağlık ve beslenme durumunu anlamanın en iyi yolu onun büyümesini ölçmektir.
Yetersiz ve dengesiz beslenen çocuklarda, büyüme geriliği ve çeşitli hastalıklar görülür. Ayrıca Sağlıklı beslenemeyen çocuk huzursuz, mutsuz ve mızmız olur.Sağlıklı beslenen bebekler; canlı, hareketli ve neşelidir.
Süt çocuklarının beslenmesinde aşağıdaki temel ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır:
Doğumdan sonraki ilk günlerde salgılanan anne sütü ( kolostrum ) bebeğe
mutlaka verilmelidir. Koyu kıvamlı, limon sarısı rengindeki kolostrum halk
arasında ağız olarak adlandırılır.
Bebek iyi emiyor, büyüme gelişmesi düzgün gidiyorsa altıncı aya kadar anne
sütü yeterlidir. Bebeğin beslenmesinde anne sütü tercih edilmelidir.
İlk 1- 1.5 ay bebek, her ağladığında emzirilmelidir. Daha sonra 3- 4 saat ara ile 5- 6 öğün beslenmelidir.
Ek besinlere az miktarda ve teker teker başlanmalı, miktar her gün biraz daha artırılmalıdır.
6- 12 aylık çocukların beslenmesinde meyve suyu ve püresi, sebze çorbası ve yoğurtlu çorbalar ilk başlanacak ek besinlerdir.(Anne-Çocuk Sağlığı Merkezlerinden aylara göre ek besin tablosu alınıp incelenebilir)
Süt çocuğunda enerji ihtiyacı:
1-3 ay arasında kilogram başına 120 kalori
4-9 ay arasında kg başına 110 kalori
10-12 ay arasında ise kg başına 105 kalori şeklindedir.
Kalorinin büyük bir kısmı, yağlar ve karbonhidratlardan sağlanır. Anne sütündeki karbonhidrat (laktoz) ve yağlar kolay emilir.
6-12: aylar arasında enerji (kalori ) ihtiyacını katı ve sıvı yağlar, pekmez, bal, reçel (günlük ortalama 10 gr. ) ve şekerler (günlük ortalama 20 gr ) karşılar.
Bebeğin protein ihtiyacı oldukça yüksektir. Vücut dokularının büyümesi, devamlı protein sentezini gerektirdiğinden kaliteli ve yeterli protein alınması şarttır. Anne sütü, yeni doğan için örnek protein niteliğindedir. Örnek proteinin sindirim oranı %95 kadardır.
Vitamin ve mineraller:
Süt çocuğunun bazı vitaminlere ve minerallere günlük ortalama ihtiyacı:
Vitamin A : 1500 I.U.
Kalsiyum : 500mg
Vitamin D : 400 I.U.
Demir : 5-10mg (6. aydan sonra )
Vitamin C : 20- 30 mg
İyot : 50 mcg
Vitamin B 6 : 0.3-0.6 mg
Fosfor : 400 mg
Vitamin B12 : 1- 2 mcg
Çinko : 5–10 mg
Folik asit : 40- 60 mcg
Potasyum : 4- 8 mg şeklindedir.
Süt çocuğunun vitamin ve mineral ihtiyacını normal durumlarda anne sütü, 4-6. aya kadar karşılayabilir. Daha sonra ek besinlerle ihtiyaç karşılanmalıdır.
Ek besine alıştırılırken:
İlk önce az miktarla başlanır. Çocuğun tepkisine göre miktar artırılır.
Ek besinlere teker teker başlanır. Bebek bir besin türüne alışınca, diğerine
başlanır.
Bebek almadığı besinler için zorlanmamalı, bir süre sonra tekrar denenmelidir.
Bebeğe verilecek besinler doğal ve taze olmalıdır. Konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddeli hazır besinler bebeğe verilmemelidir. Hazırlanan besinler uzun süre oda ısısında bekletilmemelidir.
Bebeğe verilecek besinlerin hijyenine dikkat edilmelidir
7- 12 ay arası çocuğu için menü örneği:
Sabah: Yarım dilim ekmek, 1adet katı pişmiş yumurta sarısı, yarım bardak süte karıştırılarak verilir. Üzerine 2 çorba kaşığı taze meyve suyu içirilir.
Öğle: Bir kepçe kıymalı veya mercimekli sebze çorbası, 2 kaşık yoğurtla birlikte verilir.
İkindi: 2 kaşık meyve püresi
Akşam: Yoğurtlu veya sütlü çorbadan bir kepçe verilir. Çorba, sulu olursa içine biraz ekmek ufalanır. 2 kaşık taze meyve suyu içirilir.
Kaynak: Megep, BİLİR Şule, Servet BİLİR Çocuk Sağlığı ve Beslenmesi, İstanbul 2001. AKYILDIZ Naciye, Çocuk Beslenmesi 2, İstanbul 1981.KIRKINCIOĞLUMeliha, Çocuk Beslenmesi, İstanbul 1994.IŞIKSOLUĞUMüberra, Beslenme, İstanbul 1992.BAYSAL Ayşe, Genel Beslenme Bilgisi, Ankara 1986.www.cicibebe.net www.mugaddi.com
Kayıtlar
