Uyku Bozuklukları

Uyku muayenesi yapılırken her hastadan uykusu hakkında ayrıntılı bilgi alınmalıdır. 

Uykuya geçiş problemleri:

- dalış biçimi

- dalış hızı

- dalış güçlüğü

- Sürdürme problemleri

- Uyanma problemleri:

-geç uyanma

-erken uyanma 

-güç uyanma

tanılanmalıdır. Asıl muayene uyku laboratuvarlarında yapılmalıdır.

Dünya Sağlık Örgütünce uyku bozuklukları; organik nedenli olmayan uykusuzluk, organik nedenli olmayan aşırı uyuma, organik nedenli olmayan aşırı uyku-uyanıklık bozukluğu, uyurgezerlik, uykuda korkular, bunaltılı düşler, organik nedeni olmayan başka uyku bozuklukları ve organik nedeni olmayan belirlenmemiş uyku bozuklukları olarak tanımlanmıştır.

Dissomnia:

Uykuyu başlatma, sürdürme ya da aşırı uyku ile ilgili miktar, netlik ya da zamanlama bozukluğu

İnsomnia: 

Uykuya başlama ya da devam ettirme bozukluğu, uyunduğu halde uykusuz hissetme ve dinlenememe

Hipersomnia:

Aşırı uyku

Parasomnia:

Uyku sürecinde ya da uyku-uyanıklık sürecinde görülen olağan dışı durum

Uyku-uyanıklık düzeni bozukluğu:

Uykunun istenen periyot dışında gelişmesi

Primer İnsomnia:

- Ana yakınma uykusuzluk ya da uykuda dinlememektir.

- En az bir ay boyunca bu şikayet sürmüş olmalıdır.

- Tanısı hasta öyküsü yardımı ile konulmaktadır.

- Uykusuzluk ve yorgunluk yakınmasına gün içinde dikkat ve bellek sorunları eşlik eder.

- Erişkinlerin %30-40 civarında görülür.

- Vakaların yüzde onu ağır ve kalıcı uykusuzluktan muzdariptir.

- Kronikleşmiş insomniada uykuların yüzeysel olması ve kolay uyanıp tekrar dalamama yakınması vardır.

- Kadınlarda ve yaşlılarda daha sık karşılaşılmaktadır.

Primer Hipersomnia:

-Birincil yakınma aşırı uyumadır.

- Kişi gece yeterli miktarda uyuduğu halde gün içinde uyuma ihtiyacı hisseder.

- Bir aydan fazla süre şikayetlerin devam etmiş olması gerekir.

- Gün içinde uyanık kalmakta zorluk çekilmektedir ve sıkça uyuklamalar görülür.

- Tanı için sürekliliği ve toplumsal -mesleki alanlarda işlevsellikte bozulmalar görülmesi gerekmektedir.

- Toplumumuzda yüzde on dört civarında hipersomnia bozukluğu yaşayan insan vardır.

- Genellikle ergenlikte başlar ve yaşam boyu sürecek şekilde kronik hale gelebilir.

- İşlev bozukluğuna neden olabilir.

Hipersomnia: ruhsal bir hastalığa bağlı, bedensel bir hastalığa bağlı ya da birincil hipersomnia olarak üç grupta incelenir.

Narkolepsi:

- Uyanıklıkta uyku atakları ve kaslarda aniden olan kısa süreli gerginlik kaybıyla giden uyku-uyanıklık  geçişi sırasında uyku felci ve uykuya dalarken uykudan uyanırken olan halüsinasyonlar ile karakterizedir.

- Ailesel eğilimi vardır.

- Tüm belirtileri olmasa da asıl belirti gündüz uyku ataklarıdır.

- Karşı konulamaz uyku atakları 5-10 dakika sürer ve kişi bu uykudan tamamen dinlenmiş olarak uyanır.

- Uyku epizodu atakları günde ortalama 2-6 kez olur.

- Uykunun başlamasının ilk on dakikası içinde rem uykusuna geçilir.

- Sıklıkla adölesan ve genç erişkinlerde ve genellikle otuz yaşından önce başlar.

Solunuma bağlı uyku bozukluğu:

Uyku sırasında solunumla ilgili bozukluklar yeterince tanımlanmayan yaygın sorunlardır ve ağır komplikasyonları vardır. İnsomnia ya da hipersomnia ile birlikte görülür. En yaygın formu uyku apnesidir.

Uyku Apnesi:

Uyku esnasında on saniyeden uzun solunum durmasıdır. Tanı için bir saatlik uykuda beşten fazla apne oluşuyor olması gerekir. Yaşlılarda, erkeklerde ve şişmanlarda daha fazla görülür. Horlayan hastalarda uyku apnesi birliktedir. Yorgunluk, işlevsizlik, verimsizlik, bilişsel işlevlerde bozukluk yapabilir. 

Sarkadyen Ritim Uyku Bozukluğu:

Uyku-Uyanıklık düzeni bozukluğudur. Günlük süre zarfı içinde normal şekilde süregitmeyen uyku düzenine bağlı olarak ortaya çıkar. Hipersomniaya ya da insomniaya neden olur. Dört tipi vardır:

Gecikmiş Uyku Evresi Tipi: Uykuya dalma ve uyanma saatlerinin sürekli biçimde geç olmasıdır. Uykunun başlangıcı kabul edilen saatten en az iki saat sonrası söz konusudur.

Öne Kaymış Uyku Evresi Tipi:Uyku dönemi olağan saate göre öne kaymıştır. Beklenenden daha erken bir saatte uyanma ile karakterizedir.

Jet-Lag Tipi: Birden çok zaman dilimi geçilerek seyahat edildiğinde ortaya çıkar. İçinde bulunulan zamana göre uygunsuz uyur-uyanık bulunma durumudur. 

Değişen mesai saatleri tipi: Gece mesaisi ile çalışanlarda görülen uyku düzeni bozukluğudur. Beklenenden uyku dönemi sırasında uykusuz olma durumudur.