Anne ve Baba Davranışları

Çocuk anne-baba elinde emanettir. Kalbi kıymetli bir cevher gibi temizdir. Mum gibi her şekli alabilir. Bütün yazı ve şekillerden uzaktır. Temiz bir toprak gibi olup, hangi tohum atılırsa büyür.  - Gazzali-

Çocuğun kendi kendini yöneten, yüksek benlik saygısına sahip doyumlu bir birey olarak gelişmesi büyük ölçüde ona sağlanan fırsatlara ve anne- babanın yaklaşımına bağlıdır.

Anne baba davranışlarını 3 grupta incelemek mümkündür.


Denetleyici Yaklaşım:
Denetleyici yaklaşım içinde olan anne ve baba davranışlarının ortak özelliği çocuğun tutum ve davranışlarını değiştirme amacını taşımalarıdır.

Denetleyici yaklaşım tehdit etmek ya da fiziksel zarar vermek yoluyla olabileceği gibi sevgiyi esirgemek yoluyla da olabilir. Her iki denetleme boyutunda da çocuk hangi davranışın hangi tepkiyi alabileceği hakkında bir fikre sahip değildir.Dolayısıyla kaygılı bir belirsizlik içinde aşırı isyankar ya da aşırı boyun eğici olması mümkündür. 

Saldırgan anne - baba sözlü olsun, fiziksel olsun, çocuğa hücum eder, ona sürekli kızar. Ama anne babanın öfkesi her zaman çocuğun davranışı ile bağlantılı olmayabilir. Bazen iş yaşamı, bazen de evlilik ilişkileri anne babanın öfkeli davranışında etkili olabilir. Bu anne babalar gerginliklerini çocuklarından çıkartırlar. Ebeveynin korku temeli üzerine inşa ettiği saldırgan tutumu sonucu, çocuk ya korkutulmuş ve sindirilmiş, ya da isyankar bir birey olur. Bazen de her iki durum birlikte görülür.


(konuyla ilgili bunu da okuyabilirsiniz)

Destekleyici Yaklaşım:
Çocuğa yakın ilgi göstermek, sözle veya dokunarak sevgi belirtmek, onunla ortak faaliyetlerde bulunmak gibi, çocuğun benliğini onaylayan davranışlar içerir.


Yapılan araştırmalar sonucunda anne babaların çocuklarını denetlemek için ikna etme yolunu kullanmaları ve destekleyici tutum içinde olmaları halinde çocukların sağlıklı bir psikososyal gelişim yaşadıkları ve ebeveynlerinin beklentilerine  daha olumlu cevap verdikleri görülmüştür.


Anne ve baba çocuğun faaliyetlerine ilgi ve keyifle karşılık verip; sınırlandırmayan, özgür bir ortam oluşturursa onun kendi öğrenmesini ve yeni beceriler kazanmasını teşvik etmiş olur.


Böyle bir özgür ortam çocuğu cesaretlendirir. Çocuk dış dünyayı ancak kendine tanınan fırsat ve olanaklar ölçüsünde algılamaya ve keşfetmeye çalışır. Anne ve baba çocuğun başarılarından dolayı mutluluğunu, sözlü olduğu kadar beden diliyle de yansıttığı taktirde, onu yeni girişimlere ve başarılara itmiş olur.


Olumlu ebeveyn tutarlı ve kararlıdır. Kendi içinde öz-güvenli ve sakindir. Böyle bir ortamda çocuk anne ve babanın sözününü ve beklentisinin ne olacağını bilir. 


Pasif Yaklaşım:
Bu gruba giren anne ve babalar hoşgörü ile boşvermeyi birbirine karıştırırlar. Çocuğa sınırsız haklar tanındığı halde nerede duracağı kesin olarak belirlenmemiştir.